Sabotagegedrag, een signaal dat het stormt in de onderstroom

Je kent het vast wel dat je ergens een mening over hebt, maar het toch niet zegt. Bang om iemand te beledigen. Of je denkt dat het toch geen zin heeft. Je maakt je druk over wat de anderen van je zullen denken. Je wilt niet moeilijk doen. Je voelt je bij voorbaat niet serieus genomen of bent bang voor gedoe of conflict. Of je kiest er voor iets te zeggen, maar niet precies dat wat in je gedachten of in je hart is.

Voelen mensen zich niet gehoord of krijgen minderheidsstandpunten geen ruimte, dan volgt vaak sabotagegedrag. Sabotagegedrag is gefrustreerd gedrag wat verschillende vormen aan kan nemen en een manier is om te zeggen wat gezegd moet worden.

Als er vissen zwemmen

Met het niet zeggen of anders zeggen dan werkelijk bedoelt, is dat wat er speelt niet weg.  Dat is ook zo als mensen handen boven het hoofd houden. Slecht met tegenstellingen om kunnen gaan. Oordelend handelen uit goed en fout. Of conflicten vermijden of zelfs verharden. In termen van Deep Democracy gaan er dan vissen zwemmen.

Als het inmiddels in de onderstroom flink tekeer gaat, wordt de bovenstroom woelig.
Gerommel in de bovenstroom zorgt ervoor dat het niet beter gaat met al die emoties, waarden, overtuigingen, niet uitgesproken regels en rollen in de onderstroom. 
Wanneer het in de onderstroom niet optimaal kan stromen, krijg je gedoe in de bovenstroom. Voor je het weet zit je in de neerwaartse spiraal of draai je in cirkels.

Dat wordt letterlijk zichtbaar in het saboteren van ontwikkelingen, veranderingen en samenwerking.

Heel menselijk is dat we dan de neiging hebben om bewust of onbewust op een indirecte manier te gaan uiten. In Deep Democracy noemen we dat sabotagegedrag. Gefrustreerd gedrag wat verschillende vormen aan kan nemen en een manier is om te zeggen wat gezegd moet worden.

Sabotagelijn

De sabotagelijn laat de diverse vormen van sabotagegedrag zien. Van subtiel en bedekt tot nadrukkelijk aanwezig en zichtbaar. Hoewel sabotagegedrag vaak klein en enigszins verdekt begint is het niet zo dat de gedragsontwikkeling hierin lineair verloopt.

Grapjes
Geintje met een seintje

Sarcastische grappen
Humor is heel goed voor een groep en helpt verbindend, maar daarin schuilt ook een gevaar. Een sarcastisch grapje, één keer kan, twee keer ook en drie keer is verdacht

Smoesjes en excuses verzinnen
Ja zeggen en nee doen

Slechte mensen bestaan niet

Iedereen vertoont sabotagegedrag. Het is ook geen goed of fout. Bedenk voor jezelf maar eens wat jij in dit soort situaties doet. Vaak hebben we van nature één of meerdere sabotagegedragingen die onze voorkeur hebben.

Wat zou er gebeuren, als jij sabotagegedrag kan zien als een diagnose-instrument?

Als jij je gewaar wordt dat je sabotagegedrag vertoont of je ziet dit gedrag in de groep dan kan je de vraag stellen: Wat is het dat we hier nog niet uitspreken?

Uit de sabotagelijn komen

Sabotagegedrag stoppen betekent datje het echte gesprek met elkaar aan moet gaan. De dialoog. Zeggen wat er gezegd moet worden. Om succesvol samen te werken, optimaal te communiceren en kwalitatieve besluitvorming te hebben, zal je de haaien naar boven moeten halen. Daarvoor ga je eerst terug naar de kern van de haai, het visje, waar misschien wel veel wijsheid in zit.

Daarvoor gebruik je de vijf gesprekstappen, die uitgelegd worden in dit artikel.

 Sabotagegedrag wordt gereduceerd als je in gesprek gaat en deze uitgangspunten meeneemt:

• We gaan in gesprek om de relatie te verbeteren of te verdiepen
• Niemand heeft monopolie op de waarheid
• We zijn bereid om van onszelf en elkaar te leren
• Iedereen is verantwoordelijk om vrijmoedig te spreken
• Iedereen luistert openhartig
• We accepteren iedereen en niet ieder gedrag
• Samen zijn we verantwoordelijk een veilige omgeving te creëren waarin dat kan